Een mooie mijlpaal; vorige week is – op The Green Village in Delft – de eerste testlocatie Blue Battery geopend, een nieuwe vorm van energieopslag. Ruben van Ardenne van Compass vertelt: “Schoon, schaalbaar, efficiënt en veilig energie opslaan, dat zijn dé grote voordelen van de Blue Battery.”

Duurzame energieopwekking – met bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens – staat al heel wat jaren in de spotlights. Maar de toekomst is ook aan een andere innovatie: duurzame energieopslag. Momenteel gaapt er een gat tussen duurzame energieproductie en energieconsumptie. Neem de zonnepanelen. In de zomermaanden is de energieproductie ervan doorgaans groter dan de energieconsumptie, en in de wintermaanden is het precies andersom. Nu is het nog zo dat een netbeheerder betaalt voor de teruggeleverde energie, maar volgens Ruben van Ardenne, manager Strategie en Innovatie bij Compass, is het zeer de vraag of dit in de toekomst ook nog het geval is. “Het is geen houdbaar businessmodel. Want iemand belast het netwerk met het terugleveren van energie, maar de netbeheerder moet dat netwerk onderhouden, uitbreiden én tegelijkertijd betalen voor de teruggeleverde energie. In mijn ogen komt er een moment dat iemand moet betalen als hij energie levert aan het net, de grens van het huidige systeem is bereikt. Wat is het volgende dat dan gebeurt? Mensen willen zelf hun energie gaan opslaan, om die te gebruiken wanneer ze die nodig hebben.”

Zoet en zout water

Wie aan opslag van energie denkt, denkt al snel aan batterijen. Daar zijn er al een aantal van, denk aan de Tesla Power Wall. Aan dat rijtje kan een bijzondere batterij worden toegevoegd: de Blue Battery. Van Ardenne legt uit wat dat precies is. “De Blue Battery is een zogeheten flow battery, die gebruikmaakt van de osmosetechniek. In het kort komt het erop neer dat brak water door een stack membranen stroomt, daardoor vindt ionen-uitwisseling plaats, wat zoet en zout water als restproducten oplevert. Door de richting waarin het water stroomt kun je energie opslaan of afdragen. Om het even concreet te maken: stel je hebt een surplus aan zonne-energie door een piek in de productie. Het Blue Battery-systeem zorgt er dan voor dat dit surplus wordt gebruikt om brak water te scheiden in zoet en zout water, waarmee het teveel aan energie wordt opgeslagen. Bij een tekort aan energie werkt dit principe andersom. Zoet en zout water worden op basis van de vraag van een klant samengebracht in die stapeling van membranen en wekken op die manier elektriciteit op.”

Geen chemische stoffen

Veel bestaande batterijen richten zich op een huishouden, bijvoorbeeld door een koppeling met een elektrische auto. De Blue Battery is in eerste instantie niet bedoeld voor consumenten, maar richt zich op een grotere schaal, denk aan een woonwijk, een bedrijvenpark of een boerenbedrijf. De voordelen van de Blue Battery zijn legio. Om te beginnen is hij schoon, zo vertelt Van Ardenne: “In tegenstelling tot andere batterijen gebruikt de Blue Battery geen chemische en toxische stoffen. Water en zout, meer is er niet nodig. Bijkomend voordeel is natuurlijk dat zowel water als zout enorm voorradig is. We maken dus geen gebruik van eindige stoffen.” Andere voordelen: de Blue Battery is efficiënt – gangbare batterijen hebben te maken met relatief veel energieverlies, de Blue Battery heeft dit nauwelijks – en snel schaalbaar. “Het Blue Battery-systeem is eenvoudig aan te passen aan de wensen van een klant. Een groter gewenst vermogen betekent in feite alleen dat er meer water nodig is. Je kunt je voorstellen dat in de toekomst bijvoorbeeld een boerenbedrijf dat al zijn daken vol heeft liggen met zonnepanelen geïnteresseerd is. Het teveel aan energie kan worden opgeslagen via de Blue Battery en bijvoorbeeld worden afgestaan aan een woonwijk.”

Schoolvoorbeeld van samenwerking

De Blue Battery is een schoolvoorbeeld van een samenwerking tussen verschillende partijen met elk hun eigen inbreng. Van Ardenne: “Echte innovatie kan volgens mij ook alleen maar door samenwerking totstandkomen. Voor de Blue Battery werken AquaBattery, Technolution en Compass samen. AquaBattery is het bedrijf van de gepatenteerde membraantechniek en zit als zodanig als eigenaar achter de Blue Battery. Technolution zorgt met zijn Battery Management System voor het aansturen van de batterij. Hun inhoudelijke kennis wordt door ons aangevuld met system integration. Kortweg zorgt Compass ervoor dat de technische ideeën van AquaBattery en Technolution waarde krijgen door uiteindelijk een concreet product naar de markt te brengen. Wij geven daarmee innovatiekracht handen en voeten. Door bijvoorbeeld duidelijke doelen te stellen, overzicht te houden, deadlines te markeren waar naartoe kan worden gewerkt, partijen bij elkaar te brengen en belangrijker nog: partijen in beweging te krijgen om aan het eind van de rit echt iets op te leveren.”

The Green Village als ideale testlocatie

Naast de genoemde partijen zijn onder meer de TU Delft, Alliander en Enexis betrokken, de laatste twee als investeerders. En niet te vergeten The Green Village, want dat is de plaats waar Compass eind mei de testlocatie gaat bouwen. Van Ardenne: “De techniek van de Blue Battery is bewezen werkzaam, er bestaat een ontwerp op labschaal, nu is het zaak goed te testen op grotere schaal. The Green Village is een ideale pilotlocatie, omdat daar huizen en kantoren komen die kunnen worden aangesloten op de Blue Battery. Voorlopig gaan we een jaar testen en kijken daarbij naar van alles: formaat van de batterij, rendement, werking, benodigde hoeveelheid water enzovoort. Het einddoel is dat er een flexibel product komt dat snel aanpasbaar is aan de wensen van de klant. Maar first things first, voor nu is het een mooie mijlpaal dat we een testopstelling gaan bouwen op The Green Village, met een bruikbaar model van de Blue Battery.”